همراهی کمبود شدید ویتامین d با شیوع دردهای عضلانی اسکلتی با منشأ نا مشخص

مقدمه: کمبود ویتامینd3 که در نتیجه فقدان این ماده در رژیم غذایی یا قرارنگرفتن در معرض اشعه uv به میزان کافی اتفاق می افتد می تواند همراه با ابتلا به بیماری های استخوانی به صورت ریکتز در بچه ها و استئومالاسی در بزرگسالان دیده شود که همراه با درد استخوانی و عضلانی توأم با ضعف عضلانی می باشد. از طرفی، در بیماران مبتلا به دردهای اسکلتی و عضلانی با منشأ غیرمشخص نیز شیوع بالایی از کمبود ویتامین d گزارش شده است. با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامینd در کشور به نظر می رسد بررسی ارتباط دردهای عضلانی و اسکلتی با میزان ویتامین d می تواند راهکاری در مواجهه با این معضل ارائه دهد. مواد و روشها: جمعیت مورد مطالعه مردان و زنان 69-20 سال ساکن شهر تهران بودند که در طرح پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپروز مورد مطالعه قرار گرفتند. معیارهای خروج از مطالعه ابتلا به بیماری های آرتریت روماتوئید، کم کاری یا پرکاری تیروئید، پاراتیروئید و آدرنال، دیابت قندی، نارسایی کلیه، نارسایی پیشرفته کبدی و هر نوع سرطان بود. برای انجام نمونه گیری به روش تصادفی، اطلاعات مربوط به تمام زایمان های اول در شهر تهران جمع آوری شد و از این تعداد، 50 نقطه به صورت تصادفی برای شروع نمونه گیری انتخاب شد. از افراد شرکت کننده نمونه خون جهت بررسی میزان ویتامین d سرمی و هورمون پاراتیروئید، کلسیم، فسفر و آلکالین فسفاتاز گرفته شد. از افراد داوطلب جهت حضور در بخش سنجش تراکم استخوان مرکز تحقیقات غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران دعوت به عمل آمد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار (11.5) spss آنالیز شد. برای مقایسه میانگین مقادیر به دست آمده از t- test و بر حسب مورد از آزمون های غیرپارامتری استفاده شد. جهت مقایسه فراوانی متغیرهای مورد سنجش از آموزن 2 استفاده شد. سطح معنی داری کمتر از 05/0 درنظرگرفته شد. نتایج: درمجموع 1229 نفر جهت شرکت در طرح دعوت شدند.از این تعداد 124 نفر یکی از معیارهای خروج از مطالعه را داشتند که از مطالعه خارج شدند. در نهایت از 1105 نفر باقیمانده، 830 نفر با سه بار پیگیری حضوری و تلفنی در این طرح شرکت کردند؛ به عبارتی 1/75% از افراد دعوت شده با این طرح همکاری نمودند. در این بررسی کمبود ویتامین d در زنان دارای دردهای تیز و مداوم استخوانی در سنین زیر 50 سال شایعتر از افراد بدون دردهای تیز و مداوم استخوانی بود (009/0=p). همچنین درجات شدید کمبود ویتامین d هم در این افراد شایعتر بود. 50% زنان زیر 50 سال که دردهای تیز و مداوم استخوانی داشتند دچار کمبود شدید ویتامین d بودند (015/0=p). همچنین کمبود شدید ویتامین d با دردهای مداوم استخوانی در زنان بالای 50 سال (6/28% ) نسبت به افراد بدون درد (9/7%) شایع تر بود (034/0=p). نتیجه گیری: به نظر می رسد کمبود ویتامین d به ویژه در درجات شدید و در زنان می تواند با دردهای عضلانی-اسکلتی بدون منشأ مشخص همراه باشد؛ لذا بررسی این بیماران از نظر سطوح ویتامین d و درمان آنها با این ویتامین توصیه می گردد. در این رابطه غنی سازی مواد غذایی با ویتامین d می تواند راهکار مناسبی جهت کاهش شیوع کمبود ویتامین d و احتمالاً بهبود مشکلات عضلانی-اسکلتی در جامعه باشد.